گل های ضد آتش و شعله

منظور از ظروف سفالی نسوز، ظروفی هستند که می توانند روی شعله مستقیم قرار گیرند. یکی از برتری های سفال بر سایر ظروف آن است که می توان آن را برای پختن غذا حتی در فر قرار داد. قابلمه سفالی، دیزی و این قبیل از جمله ظروف سفالی نسوز هستند که علاوه بر سختی، ارزان بودن، حرارت را در خود نگه داشته و غذا را برای مدتی طولانی گرم نگه می دارند. این ظروف سفالی علاوه بر قابل استفاده بودن دارای زیبایی خاص خود نیز می باشد. با شهر سفال همراه باشید.

ظروفی که در فر از آن استفاده می شود بایستی آنچنان ساخته شوند که وقتی در فر گرم قرار می گیرند و یا وقتی از آن خارج می شوند، هنگام قرار گرفتن در محیط معمولی نشکنند. در حقیقت اگر دقت لازم را به خرج دهیم، هر گل حرارت پایین و حرارت بالایی را می توانیم در فر قرار بدهیم.

ظروفی که می توانند مدت های طولانی در فر مورد استفاده قرار گیرند و ممکن است در اثر بی توجهی و در اثر شوک حرارتی بشکنند. این شکست ممکن است در اثر قرار دادن ظروف بر روی شعله مستقیم هم حاصل شود و اگر ظروف خیلی گرم را که از فر خارج شده در آب سرد قرار دهیم، ترکیده و از هم متلاشی خواهد شد.

یک نوع از این ظروف سفالی نسوز که قبلا به طور زیادی تولید و مورد استفاده قرار می گرفته، از گل درشت، قابل نفوذ و غیر شیشه ای شده ساخته میشده است. موقعیت فیزیکی این گلها به طریقی است که مولکولهای آن با فاصله نسبت به یکدیگر قرار گرفته و برای انبساط و انقباض سریع دارای فضای لازم می باشد. ظروف روستایی فرانسه و اغلب کاسه های مکزیکی و قابلمه های مخصوص آنها از این نوع گل ها می باشند.

این ظروف سفالی نسوز شوک حرارتی را تحمل کرده، در فر ترک بر نمی دارند و حتی می توان از آنها در آتش مستقیم استفاده نمود. مقاومت این ظروف در مقابل شعله و شوک حرارتی به فرمول گل بستگی نداشته بلکه به علت کم حرارت دیدن آنها است، این ظروف نفوذپذیر دارای محدودیت هایی نیز هست که از آن جمله نرم بودن آنها است که به آسانی شکسته می شوند. از آنجایی که لعاب به گل هایی که حرارت کافی نمی بینند جوش نمی خورد، آب و غذاهای آبکی از دیواره ظروف به خارج نفوذ پیدا می کند.

اغلب گلهای حرارت بالا که به مصرف ظروف سفالی نسوز می رسند چون حرارت کافی دیده و لعاب به گل بدنه جوش خورده برای استفاده در فر مناسب است. اگر ظروف میبایستی برای استفاده در فر ساخته شوند بعضی را با بدست آوردن گل مقاوم و نفیس را در برابر شوک حرارتی بایستی رعایت نمود.

همچنین بخوانید: خشک کردن و پختن گل رس در سفالگری

ویژگی گل حرارت بالا و نسوز

۱_ گل حرارت بالا باید با حداقل سیلیکای ممکن تشکیل شده باشد، به این دلیل که سیلیکا در برابر حرارت دارای انقباض و انبساط زیاد می باشد و این خاصیت اصلی مقاومت کم گل های سیلیس دار در مقابل شوک حرارتی است. از طرفی سیلیکا هنگام حرارت دیدن باعث ایجاد کشش های موضعی در ظرف می شود، این کشش های داخلی ممکن است تا قبل از قرار گرفتن ظرف در فر خود را نشان ندهد ولی در این هنگام در ابتدای گرم شدن و یا در موقع سرد شدن باعث متلاشی شدن ظرف بشود.

۲_ ظروف سفالی نسوز باید در حرارت بالا پخته شوند. در این حرارت سیلیکا تمایل دارد تا با اکسیدهای موجود ترکیب شود.

۳_ مقداری فلدسپار باید در ترکیب گل وجود داشته باشد. زیرا فلدسپار در اینجا به جای فلاکس عمل کرده و به نظر می رسد که سیلیکای گل را گرفته و آن را به صورت شیشه با میزان انبساط خیلی کم در می آورد. تالک هم ممکن است به همین دلیل بکار رود و عموما” در ترکیب ظروف ضد فر و آتش مستقیم بکار می رود.

۴_ اشیاء جمع و جور و مخروطی شکل در مقابل شکست مقاومت بیشتری از اشیاء مسطح و گوشه دار دارند. لذا از فرمهای با گوشه و زاویه دار باید دوری کرد. اینگونه ظروف باید دارای ضخامت یکسان بوده و خیلی ضخیم و یا خیلی نازک نباشد.

۵_ بدنه گل نباید دارای آهن باشد به ویژه وقتی که به طریق احیاء پخته می شود.

۶_ لعاب باید در بدنه گل ذوب شده و دارای فشردگی زیاد نباشد. لعاب باید بطور یکسان داخل و خارج ظروف را بپوشاند و لعاب داخل و خارج ظرف هم باید یکسان باشد. لعاب را نباید بیش از معمول ضخیم نمود. ممکن است که تمام پیش بینی های لازم را بنمائیم ولی باز هم لعاب ترک بردارد و یا در روی ظرف موج دار و ناصاف شود. برای رفع این مشکل باید به دنبال میزان انبساط کم بود.

همچنین بخوانید: فواید استفاده از ظروف سفالی برای پخت و پز

یک نوع گل که قادر است هرگونه شوک حرارتی را نحمل کند، گل چینی نسوزی است با آلومینای زیاد که تمام سیلیکای آن به شیشه جوش خورده و سخت تبدیل شده است، چینی های لابراتوار از این نوع می باشند. می توان آنها را بدون ترس از ترک خوردگی به روی آتش مستقیم قرار داد. حتی می توان تنها یک طرف چینی های آزمایشگاه را تا میزان قرمز شدن حرارت داد بدون آنکه ترک بخورد و یا بدون ترس از شکست ظرف با آن حرارت را داخل آب سرد نمود.

حتی می توان تنها یک طرف چینی های آزمایشگاه را تا میزان قرمز شدن حرارت داد، بدون آنکه ترک بخورد و یا بدون ترس از شکست ظرف با آن حرارت داخل آب سرد نمود. این نوع چینی ها را بایستی تا میزان ۱۴۸۵ درجه حرارت داد.

در پختن ظروف سفالی نسوز باید دقت لازم را بکار برد، زیرا کم و زیاد حرارت دادن آن باعث از بین رفتن مقاومت ظرف در برابر شوک حرارتی می گردد. چون این فرمول شامل تنها پنجاه درصد گل است لذا انعطاف پذیری آن کم می باشد. برای متعادل نمودن انعطاف پذیری می توان مقداری بنتونایت اضافه نمود تا بتوان گل را قابل استفاده برای چرخکاری نموده ولی در قالب گیری این گل اشکالی تولید نمی کند.